Praca Licencjacka z Turystyki i Rekreacji

Co musi zawierać praca licencjacka z turystyki:

• Charakterystyka obszaru/obiektu – Opis destynacji, walory turystyczne, infrastruktura
• Analiza potencjału turystycznego – Atrakcje, dostępność, baza noclegowa, gastronomiczna
• Badania empiryczne – Ankiety turystów (100-300 osób), wywiady z branżą, counting ruchu
• Analiza SWOT – Mocne/słabe strony, szanse/zagrożenia destynacji
• Dane statystyczne – GUS, POT, dane lokalne o ruchu turystycznym
• Rekomendacje rozwoju – Konkretne propozycje produktów, działań marketingowych, inwestycji

Metody badawcze w turystyce

Badania jakościowe vs. ilościowe w turystyce

W turystyce DOMINUJĄ badania ILOŚCIOWE (ankiety)!

W turystyce najczęściej:

• ✅ Badania ilościowe (80% prac licencjackich) - ankiety turystów
• ✅ Ankieta PAPI (face-to-face na szlaku, w hotelu, na plaży)
• ✅ Duża próba (150-300 turystów) - pozwala na wnioskowanie statystyczne
• ✅ Dane GUS, POT - ZAWSZE używane jako kontekst
• ⚠️ Badania jakościowe (wywiady) rzadziej - głównie z branżą (hotele, POT)

Narzędzia badawcze

• Kwestionariusz ankiety turysty - 20-30 pytań (demografia + motywy + satysfakcja + wydatki)
• Scenariusz wywiadu z branżą - 15 pytań otwartych dla hotelarzy/POT/gminy
• Arkusz counting ruchu - tabela do zliczania turystów (data, godzina, liczba, płeć)
• Matryca SWOT - 4 pola (strengths, weaknesses, opportunities, threats)
• Excel/Google Sheets - analiza danych ankietowych, wykresy
• Google Forms - ankiety online (jeśli CAWI)

Ankieta turystyczna - krok po kroku

Ankieta turystów to PODSTAWA pracy licencjackiej z turystyki!

Jak przeprowadzić ankietę turystyczną:

1. Wielkość próby
   • Minimum 100 ankiet (lepiej 150-300)
   • Im większa próba, tym bardziej wiarygodne wnioski
   • Dla małych destynacji/obiektów: 100-150 OK
   • Dla dużych miast/regionów: 200-300+
2. Przygotuj kwestionariusz (20-30 pytań)
   • Blok 1: Demografia (wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania)
   • Blok 2: Pobyt (długość, rodzaj noclegu, grupa podróżna)
   • Blok 3: Motywy (dlaczego tutaj, co przyciągnęło, źródła informacji)
   • Blok 4: Aktywności (co zwiedzali, jakie atrakcje, co robili)
   • Blok 5: Satysfakcja (ocena 1-5: atrakcje, noclegi, gastronomia, obsługa)
   • Blok 6: Wydatki (ile wydali na nocleg, jedzenie, atrakcje)
   • Blok 7: Rekomendacje (czy polecą, czy wrócą)
3. Wybierz metodę
   • PAPI (Paper and Pen Interview) - face-to-face, papierowa ankieta
     • ✅ Wysoki response rate (70-80%)
     • ✅ Możliwość wyjaśnienia pytań
     • ❌ Czasochłonne (5-10 min na osobę)
     • ❌ Trzeba być na miejscu
   • CAWI (Computer-Assisted Web Interview) - ankieta online
     • ✅ Szybkie, wygodne, tanie
     • ✅ Automatyczna analiza danych
     • ❌ Niski response rate (10-20%)
     • ❌ Trudno dotrzeć do turystów
4. Realizacja ankiety PAPI (najpopularniejsza!)
   • Gdzie: Rynek, szlak turystyczny, plaża, wejście do muzeum, parking
   • Kiedy: Sezon turystyczny (VII-VIII), weekendy, święta
   • Ile czasu: 5-7 dni ankietowania (po 4-6h dziennie) = 150-300 ankiet
   • Jak: "Dzień dobry, nazywam się... Piszę pracę licencjacką o turystyce w [miejscowość]. Czy mogę zadać kilka pytań? To zajmie 5 minut"
5. Analiza danych
   • Przepisz dane do Excel/Google Sheets
   • Oblicz statystyki opisowe (średnia, mediana, %)
   • Stwórz wykresy (struktura wiekowa, długość pobytu, satysfakcja)
   • Wyciągnij wnioski (profil turysty, najważniejsze motywy, problemy)

Przykład pytań ankietowych:

BLOK 1: DEMOGRAFIA
1. Płeć: □ Kobieta  □ Mężczyzna
2. Wiek: □ 18-25  □ 26-35  □ 36-45  □ 46-55  □ 56-65  □ 66+
3. Wykształcenie: □ Podstawowe  □ Średnie  □ Wyższe
4. Miejsce zamieszkania: ___________  (miasto/wieś, województwo)

BLOK 2: POBYT
5. Ile dni spędził/a Pan/Pani w [miejscowość]? _____ dni
6. Rodzaj noclegu: □ Hotel  □ Pensjonat  □ Camping  □ U znajomych  □ Inne
7. Z kim przyjechał/a? □ Sam  □ Partner  □ Rodzina  □ Przyjaciele

BLOK 3: MOTYWY
8. Co przyciągnęło Pana/Panią do [miejscowość]? (można zaznaczyć kilka)
   □ Zabytki  □ Przyroda  □ Plaża  □ Wydarzenia  □ Gastronomia  □ Inne: _____
9. Skąd dowiedział/a się Pan/Pani o [miejscowość]?
   □ Internet  □ Social media  □ Znajomi  □ Folder  □ Inne: _____

BLOK 5: SATYSFAKCJA (oceń 1-5, gdzie 1=bardzo źle, 5=bardzo dobrze)
12. Atrakcje turystyczne: [1] [2] [3] [4] [5]
13. Noclegi: [1] [2] [3] [4] [5]
14. Gastronomia: [1] [2] [3] [4] [5]
15. Czystość i estetyka: [1] [2] [3] [4] [5]

BLOK 6: WYDATKI
16. Ile wydał/a Pan/Pani dziennie na nocleg? _____ zł
17. Ile na jedzenie? _____ zł
18. Ile na atrakcje/bilety? _____ zł

BLOK 7: REKOMENDACJE
19. Czy poleciłby/poleciłaby Pan/Pani [miejscowość] znajomym?
    □ Tak, zdecydowanie  □ Raczej tak  □ Raczej nie  □ Nie
20. Czy planuje Pan/Pani powrócić? □ Tak  □ Nie  □ Może

Dziękuję za udział w badaniu!

Pro tip: Ankietuj turystów na WYJŚCIU z destynacji (dworzec, parking) - wtedy już zwiedzili i mają pełny obraz!

Wywiad z branżą turystyczną

Wywiady z hotelarzami, POT, gminą - wartościowe uzupełnienie ankiet!

Kogo wywiadować:

• Hotelarze/pensjonaty (3-5 osób) - o turystach, sezonowości, problemach
• Lokalna Organizacja Turystyczna / POT (1-2 osoby) - o strategii, promocji
• Urząd gminy (referat turystyki, 1 osoba) - o planach rozwoju, inwestycjach
• Przewodnicy turystyczni (2-3 osoby) - o atrakcjach, potrzebach turystów
• Restauratorzy (2-3 osoby) - o gastronomii lokalnej

Przykładowe pytania (wywiad z hotelárzem):

• "Od kiedy prowadzi Pan/Pani hotel? Jak zmieniała się turystyka w [miejscowość]?"
• "Jaki jest profil Państwa gości? (wiek, skąd przyjezd żają, długość pobytu)"
• "Jak wygląda sezonowość? Kiedy jest największy ruch?"
• "Co jest największym atutem [miejscowość] według turystów?"
• "Jakie są główne problemy w obsłudze turystów?"
• "Czego najbardziej brakuje w [miejscowość] z punktu widzenia turystyki?"
• "Gdyby mógł/mogła Pan/Pani coś zmienić, co by to było?"

Jak umówić wywiad:

Email do hotelu/POT:

Temat: Prośba o wywiad - praca licencjacka o turystyce w [miejscowość]

Szanowna Pani/Szanowny Panie,

Nazywam się [Imię Nazwisko] i jestem studentem/studentką turystyki 
i rekreacji na [nazwa uczelni]. Piszę pracę licencjacką pt. 
"[tytuł pracy]".

W ramach pracy chciałbym/chciałabym przeprowadzić krótki wywiad 
(ok. 30 minut) z przedstawicielem branży turystycznej w [miejscowość].

Tematyka wywiadu:
- Profil turystów odwiedzających [miejscowość]
- Główne atrakcje i produkty turystyczne
- Wyzwania w rozwoju turystyki

Wywiad może odbyć się osobiście (w dogodnym dla Pana/Pani terminie) 
lub zdalnie (Zoom/Teams/telefon).

Zapewniam pełną anonimizację - dane będą wykorzystane wyłącznie 
do celów pracy dyplomowej.

Czy byłaby Pani/Pan zainteresowana/y udziałem w badaniu?

Z poważaniem,
[Imię Nazwisko]
Tel: [numer]
Email: [adres]

Counting ruchu turystycznego

Zliczanie turystów - proste, ale wartościowe!

Gdzie i jak liczyć:

• Szlaki turystyczne - punkty kontrolne, skrzyżowania szlaków
• Obiekty - wejście do muzeum, zamku, parku narodowego
• Plaże - zliczanie plażowiczów w różnych porach
• Punkty widokowe - tarasy widokowe, wieże

Metodologia:

1. Wybierz punkt pomiarowy (wejście, skrzyżowanie szlaków)
2. Przygotuj arkusz: data, godzina, liczba osób, płeć (opcjonalnie)
3. Przeprowadź min. 20-30 pomiarów w różnych dniach i godzinach
4. Zliczaj przechodniów/zwiedzających w 15-minutowych interwałach
5. Przelicz na godzinę, dzień, sezon

Arkusz counting ruchu (przykład):

MIEJSCE: Wejście na Szlak Górski X
DATA: 15.07.2024 (sobota, sezon letni)

GODZINA      LICZBA TURYSTÓW    UWAGI
09:00-09:15        12          Głównie pary
09:15-09:30        18          Grupa zorganizowana 8 osób
09:30-09:45        15          Rodziny z dziećmi
09:45-10:00        22          Intensywny ruch
-------------------------------------------
SUMA 09:00-10:00   67 turystów

GODZINA      LICZBA TURYSTÓW    UWAGI
12:00-12:15        32          Peak hour
12:15-12:30        28          
12:30-12:45        35          Duży ruch
12:45-13:00        30
-------------------------------------------
SUMA 12:00-13:00   125 turystów

WNIOSKI:
- Największy ruch: 12:00-14:00 (godziny popołudniowe)
- Weekendy: 2-3x więcej turystów niż w tygodniu
- Prognoza dzienna (sobota, lipiec): ~800-1000 turystów
- Prognoza sezonowa (VII-VIII, 60 dni): ~50,000 turystów

Pro tip: Counting + ankiety = pełny obraz! Zlicz ile osób przechodzi, potem ankietuj co 10-tego turystę.

Analiza SWOT destynacji

SWOT to MUST-HAVE w każdej pracy z turystyki!

Jak stworzyć SWOT:

1. Zbierz dane z ankiet, wywiadów, desk research
2. Wypełnij 4 pola: Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats
3. Każde pole: min. 5-8 punktów
4. Bądź konkretny - nie ogólniki!

Przykład SWOT dla gminy Zakopane:

MOCNE STRONY (STRENGTHS):
✓ Unikalne walory przyrodnicze - Tatry, góry, klimat
✓ Rozpoznawalna marka "stolica Tatr"
✓ Rozwinięta infrastruktura noclegowa (150+ hoteli/pensjonatów)
✓ Bogata oferta sportów zimowych (narciarstwo, snowboard)
✓ Kultura góralska - unikatowa atrakcja kulturowa
✓ Dobra dostępność komunikacyjna (droga, PKP)
✓ Liczne wydarzenia (Festiwal Góralski, zawody sportowe)

SŁABE STRONY (WEAKNESSES):
✗ Sezonowość - 70% ruchu w VII-VIII i I-II
✗ Wysokie ceny - wyższe niż w innych destynacjach górskich
✗ Zatłoczenie w sezonie - problemy z parkowaniem, kolejki
✗ Brak miejsc noclegowych w średniej cenie
✗ Słaba promocja poza sezonem
✗ Architektura - chaos urbanistyczny, brak ładu
✗ Niewystarczająca liczba atrakcji dla rodzin z dziećmi

SZANSE (OPPORTUNITIES):
⬆ Rozwój turystyki całorocznej (jesień, wiosna)
⬆ Turystyka aktywna - trail running, kolarstwo górskie
⬆ Turystyka wellness - spa, relaks w górach
⬆ Pakiety off-season w niższych cenach
⬆ Współpraca ze Słowacją - produkt transgraniczny
⬆ Promocja w social media (Instagram, TikTok)
⬆ Nowe szlaki i produkty turystyczne

ZAGROŻENIA (THREATS):
⬇ Konkurencja innych destynacji górskich (Beskidy, Alpy)
⬇ Zmiany klimatyczne - mniej śniegu zimą
⬇ Overtourism - degradacja środowiska, niezadowolenie lokalnej społeczności
⬇ Spadek siły nabywczej turystów (kryzys ekonomiczny)
⬇ Negatywny wizerunek (drogie, zatłoczone)
⬇ Konflikty z Parkiem Narodowym (ograniczenia w rozwoju)

Jak wykorzystać SWOT:

• SO (Strengths-Opportunities): Jak wykorzystać mocne strony do realizacji szans?
• WO (Weaknesses-Opportunities): Jak wyeliminować słabe strony by wykorzystać szanse?
• ST (Strengths-Threats): Jak mocne strony pomogą zminimalizować zagrożenia?
• WT (Weaknesses-Threats): Jak unikać jednoczesnego działania słabości i zagrożeń?

Gdzie szukać danych o turystyce?

1. Dane statystyczne - ZAWSZE użyj w pracy!

• GUS (Główny Urząd Statystyczny) - turystyka.stat.gov.pl
  • Liczba turystów (krajowych/zagranicznych)
  • Obiekty noclegowe (hotele, pensjonaty, campingi)
  • Udzielone noclegi i stopień wykorzystania
  • Dane regionalne (województwa, powiaty)
• POT (Polska Organizacja Turystyczna) - pot.gov.pl
  • Raporty o ruchu turystycznym
  • Badania turystów zagranicznych
  • Strategie rozwoju turystyki
• Lokalne Organizacje Turystyczne (LOT)
  • Dane o ruchu turystycznym w regionie
  • Liczba zwiedzających atrakcje
  • Informacje o imprezach i eventach
• Urzędy gmin/miast
  • Strategie rozwoju turystyki
  • Plany zagospodarowania przestrzennego
  • Dane o infrastrukturze turystycznej

2. Literatura turystyczna:

• Czasopisma naukowe:
  • "Turyzm" - UŁ (najbardziej prestiżowe!)
  • "Folia Turistica" - AWF Kraków
  • "Prace Geograficzne" - IGiGP UJ
  • "Ekonomiczne Problemy Turystyki" - US Szczecin
  • "Tourism" - WSiZ Rzeszów (angielskie)
• Podręczniki:
  • Alejziak W., "Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku"
  • Kurek W. (red.), "Turystyka"
  • Lijewski T., Mikułowski B., Wyrzykowski J., "Geografia turystyki Polski"
  • Gaworecki W., "Turystyka"
  • Gołembski G. (red.), "Kompendium wiedzy o turystyce"

3. Bazy danych online:

• Google Scholar - scholar.google.pl (artykuły naukowe)
• CEON - ceon.pl (polskie artykuły open access)
• BazEkon - bazekon.icm.edu.pl (ekonomia turystyki)
• Eurostat - ec.europa.eu/eurostat (dane europejskie)

4. Inne źródła:

• TripAdvisor - opinie turystów o hotelach/atrakcjach
• Google Reviews - oceny obiektów turystycznych
• Social media - Instagram, Facebook (analiza promocji destynacji)
• Booking.com / Airbnb - ceny noclegów, dostępność

Jak zdobyć dane z gminy/LOT/POT?

Wzór emaila z prośbą o dane:

Temat: Prośba o udostępnienie danych turystycznych - praca licencjacka

Szanowna Pani/Szanowny Panie,

Nazywam się [Imię Nazwisko] i jestem studentem/studentką turystyki 
i rekreacji na [nazwa uczelni]. Piszę pracę licencjacką pt. 
"[tytuł pracy]" pod kierunkiem dr [nazwisko promotora].

Zwracam się z uprzejmą prośbą o udostępnienie następujących danych 
dotyczących turystyki w [miejscowość/region]:

1. Liczba turystów odwiedzających [miejscowość] w latach 2020-2024
2. Liczba udzielonych noclegów (jeśli dostępne)
3. Dane o obiektach noclegowych (liczba hoteli, pensjonatów)
4. Dane o głównych atrakcjach turystycznych i liczbie zwiedzających
5. Strategia rozwoju turystyki (jeśli jest publicznie dostępna)

Dane zostaną wykorzystane wyłącznie do celów pracy dyplomowej 
i zostaną odpowiednio oznaczone jako "Źródło: [nazwa instytucji]".

Byłbym/Byłabym bardzo wdzięczny/wdzięczna za pomoc w realizacji 
mojej pracy badawczej.

Z poważaniem,
[Imię Nazwisko]
Numer albumu: [numer]
Tel: [numer]
Email: [adres]

Co zrobić jeśli gmina/LOT nie odpowiada?

• Zadzwoń bezpośrednio (znajdź numer w BIP gminy)
• Przyjdź osobiście (referat turystyki/promocji)
• Użyj danych z GUS (zawsze dostępne publicznie)
• Szukaj danych w Strategiach Rozwoju (BIP gminy)
• Przyjmij dane szacunkowe z wywiadów z branżą

Bibliografia - wzór formatowania

BIBLIOGRAFIA

I. Książki

1. Alejziak W., Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, Kraków 2009.

2. Kurek W. (red.), Turystyka, Warszawa 2007.

3. Lijewski T., Mikułowski B., Wyrzykowski J., Geografia turystyki 
   Polski, Warszawa 2008.

II. Artykuły

1. Kowalski J., Potencjał turystyczny Małopolski, 
   "Turyzm" 2022, t. 32, nr 2, s. 45-62.

2. Nowak A., Marketing destynacji turystycznych w social media, 
   "Folia Turistica" 2023, nr 65, s. 123-140.

III. Dane statystyczne

1. GUS, Turystyka w 2023 roku, Warszawa 2024.

2. Polska Organizacja Turystyczna, Ruch turystyczny w Polsce 2023, 
   Warszawa 2024.

3. Urząd Miasta Zakopane, Strategia rozwoju turystyki w Zakopanem 
   na lata 2021-2030, Zakopane 2021.

IV. Źródła internetowe

1. Główny Urząd Statystyczny, Turystyka, 
   https://turystyka.stat.gov.pl [dostęp: 15.01.2025].

2. Polska Organizacja Turystyczna, https://www.pot.gov.pl 
   [dostęp: 10.01.2025].

3. TripAdvisor, Opinie o hotelach w Zakopanem, 
   https://www.tripadvisor.pl [dostęp: 20.12.2024].